Mehmet Yaşar Ulutaş
Biz Amerika’da yaşayan Türkler, özellikle Türkiye’de doğup buraya göçen ilk nesil, Türkçe konuşmayı, hele hele Türkçe yazma kabiliyetini, yitirme tehlikesi ile karşı karşıya. Birbirimizle yaptığımız konuşmaları birisi oturup yazsa ve Türkiye’de hiç İngilizce bimeyen birine gösterse, inanın çoğunu anlamayabilir. Çünkü araya o kadar İngilizce kelime koyuyoruzki farkında değiliz. Halbuki içerisinde 111 binden çok kelime olan ve bunların içerisinde Arapça, Fransızca ve Farsça ağırlıklı yaklaşık 14 bin yabancı kelime bulunan çok zenginleşmiş bir dilimiz var.
Beynimiz daha çok hoşuna giden, durumu daha iyi anlatan ve kullanmaya alıştığı kelimeyi seçiyor. Örneğin ‘teslimat’ değil ‘delivery’, ‘uzatma kablosu’ değil ‘extension cable’, ‘ehliyet’ yerine ‘drivers license’, ‘Aman Allahım’ yerine ‘Oh my God’, ‘Ah’ yerine ‘Ouch’, ‘son teslim tarihi’ yerine ‘deadline’ diyoruz. Misalleri arttırmak mümkün.
Bu arada bildiğimiz Türkçe kelimeleri de unutuyoruz. Geçenlerde bir arkadaşıma dilsiz birisini anlatırken onun ‘lal’ olduğunu söyledim, o ne demek dedi. Diğer bir arkadaşıma “Hariciye Vekilimiz geliyor Miami’ye” dedim, o ne diye sordu. Aynı şeyi bir akrabama söyledim. O da anlamadı. Hariciye Vekili demek Dışişleri Bakanı demek deyince bana “ben senin kadar tahsilli değilim oğlum” dedi.
Zengin kullanılan dil bir insanın ufkunu genişletir, sözlerinin kalitesini yükseltir ve karşısındaki insanı etkiler. Konuşma insanın kişiliğini, seviyesini ve karakterini sergiler. “Bir dil bir insan” atasözümüz boşuna değil. Eskiden insanlar kendini geliştirmek adına farklı lisanlar öğrenmeyi çok önemserdi. Şimdilerde “İngilizce bilmek yeter” oldu.
Ben bu kayıp sürecinin farkına vardığımdan beri Türkçe yazılar kaleme alıyorum. Yazılarımda ve konuşmalarımda farklı kelimeler kullanarak dilimi zenginleştirmeye çalışıyorum. Sizlere de bunu tavsiye ederim. Düşüncelerinizi yazın, şiir yazın, anılarınızı yazın, günlük tutun ve kaydedin. Daha çok okuyun ki konuşmanız düzelsin, kelime bilginiz gelişsin. Çocuklarımız bizden dinledikleri Türkçeyi öğrenip konuşuyorlar. Biz daha iyi, daha zengin Bir Türkçe konuşursak onlar da daha güzel öğrenirler anadilimizi.
