Mehmet Yaşar Ulutaş – Forum Düşünce
Birinci sebep şehirdeki tek havalimanı olması. New York’ta 3 (JFK, La Guardia, Newark), Los Angeles’ta 5 (LAX, John Wayne, Ontario, Long Beach, Burbank), Chicago’da 2 (O’Hare, Midway) büyük havalimanı var ihtiyacı karşılayan.
Atlanta’da ise tek. Birkaç sene önce Atlanta Hartsfield Havalimanı’nın baş müdürlerinden birine “neden ikinci bir havalimanı yapmıyorsunuz” diye sormuştum. Atlanta Belediyesi’nin tasarrufunda olan bir durum olduğunu ve şu an için böyle bir planlarının olmadığını söylemişti.
İkinci sebep ise mevcut havalimanının yolcu kapasitesinin yeni paralel pist(ler) ve ek terminal binaları yapılarak büyütülmeye müsait olması. Havalimanlarının yolcu kapasitelerini sınırlayan birinci faktör pist sayısıdır. Uçaklar en yoğun olarak akşam 5 ile 8 arası kalkış/iniş yaparlar. Dolayısıyla bu saatler arasında ne kadar çok paralel pist olursa kapasite o kadar arttırabilir.
Kıyas edebilmemiz için dünyanın önemli havalimanları ve pist sayıları şöyle:
Atlanta Havalimanı (110.7 Milyon – 5 Pist)
Frankfurt Havalimanı (70.6 Milyon – 4 Pist)
Miami Havalimanı (46.0 Milyon – 4 Pist)
Yeni İstanbul Havalimanı (180 Milyon – 6 Pist) (Tamamlandığında)
Eski İstanbul Atatürk Havalimanının 2 pisti vardı ama birbirine paralel olmadıkları için 1.5 ‘efektif’ pisti olarak sayılıyordu. Aynı anda iki uçak inemiyor veya kalkamıyordu. Birkaç sene önce DHMİ’den üst düzey bir yetkili ile görüştüğümde bana “Mehmet Bey eskiden Atatürk Havalimanı’nın arazisi denize kadar uzanıyormuş ama geçen 100+ sene içerisinde bu araziler ranta kurban gitmiş. Eski THY Genel Müdürü Hamdi Topçu kitabında sadece bir binanın üst katlarının ve bir caminin minaresinin traşlanması halinde ikinci bir paralel pist ve terminal genişletmesinin 2 milyar $ gibi bu tip projeler için cüzi sayılabilecek bir rakama yapılabileceğini yazıyor.
Üçüncü sebebi Amerika’nın güneydoğusunun merkezinde olmasından dolayı sahip olduğu coğrafi avantaj.
Son olarak dördüncü sebebi ise Delta Havayollarının hub şehri, Southwest, Spirit ve Frontier gibi düşük maliyetli havayollarının da odak şehri olması.
Bu vesile ile havalimanı projeleri konusunda görüşlerimi de paylaşayım. Havayolu taşımacılığı her sene artan olanlarda büyüyen bir sektör. Bu büyümeyi en efektif şekilde karşılamak adına bence ideal olanı iki paralel pisti olan kompakt havalimanlarının şehrin iş merkezlerinin yakınında yapılması veya mevcut havalimanlarının ek pist ve terminallerle genişletilmesi.
Çünkü:
– Yolcuların yarısına yakını iş için uçuyor.
– İnsanlar artık araba veya otobüs kullanmak yerine uçarak vakit kaybını ve yorgunluğu önlemeyi tercih ediyor.
– Bir iş insanın uçağa binmek için 1 saat veya daha fazla yol gitmesi düşünülemez.
– İki paralel pist olunca aynı anda iki uçak inip kalkabilir.
– Bir pistte kaza olduğunda veya bakımda olduğunda diğer pistle operasyonlar devam edebilir.
– Ortada terminal ve otopark, iki yanında da pistler olunca uçaklat iniş yaptıktan sonra terminale gidene kadar 10-15 dakika taksi yapmak zorunda kalmazlar.
– Birkaç havalimanı olunca aynı yöne olan trafik yoğunluğunu azaltmış olursun.
