ABD’de vefat eden bir kişinin Türkiye’ye gönderilmesinin maliyetleri 10 bin doları buluyor.
Vefat eden kişinin evinden alınarak, yıkanması, kefenlenmesi ve Türkiye’de defin olana kadarki işlemlerini aracı firmalar yapıyor.
Bazıları Türkiye’nin Washington Büyükelçiliği ve Konsoloslukları’nın bu parayı ödemesi gerektiğini savunsa da ne Türkiye Cumhuriyeti devletinin, ne de dış temsilciliklerinin vatandaşların cenazelerini Türkiye’ye yollama sorumluluğu bulunmuyor.
10 bin doları bulan Türkiye’ye cenaze gönderme bedelinin de sadece Türk Hava Yolları’na verildiği algısı da doğru değil. THY’nin taşıma ücreti 1.500 ile 2.000 bin dolar arasında oluyor. İşin içine cenaze levazımatçısının naaştaki sıvıları boşaltması, ardından tahnit etmesi (embalming), özel kefen ve hava geçirmez tabut, konsolosluk ve eyaletten alınacak özel izin ve dokümanların temin edilmesi, nakliye komisyoncusunun (freight forwarder) alacağı ücret, morgda depolama ücreti (bu işlem yaklaşık 7-10 gün sürüyor), diğer nakliye hizmetleri ve masraflar giriyor.
Tek Türk kökenli cenaze hizmetleri firmasının verdiği bilgilere göre vefat edenlerin yarısı ABD’de defnediliyor kalan yarısı ise Türkiye’de memleketine gönderiliyor.
ABD’deki ilk Türkler cenazeleri olduğunda ne yapıyordu?
ABD’deki Türklerin 100 yıldan beri en önemli sorunlarından birisi cenaze işleri olmuştur. 1900’lerin başında göç eden Türkler, New York, Columbia Üniversitesi’nde 1919’da eğitim için bulunan Sabiha Sertel’e en büyük sıkıntılarının Hıristiyan mezarlıklarında defnedilmek olduğunu belirtmişti. ABD’deki Türkleri, işçi hakları ve Türkiye’ye yardım için eşi Zekeriya Sertel ile örgütleyen Sabiha Sertel, bu sorunu çözmek için Türk Teavün Cemiyeti’ni (Turkish Welfare Association) kurmalarıyla New york’ta ABD tarihinin ilk Müslüman mezarlığını açarak, Müslümanların buraya defnedilmesini sağlayan kişi olmuştu.
Yine 1920’lerde Massachusetts’in Worcester şehrindeki Türkler, diğer Müslümanlarla cenazelerinin defnedilmesi için Hope Mezarlığı’nda bir Müslüman bölümü satın almıştı.
ABD’nin Massachusetts eyaletinde 1900’lerin başında yaşayan göçmen Türkler, cenazelerinin Müslümanlar usullerine göre hazırlanması için Peabody’de bulunan Conway&Sons Funeral Home ile de anlaşmıştı.
ABD’deki Türkler için cenaze işlemleri şimdilerde nasıl yürütülüyor?
Diyanet Amerika Merkezi Başkanı Fatih Kanca, ABD’de cenaze işlemlerinin nasıl gerçekleştiğini anlattı
Diyanet Amerika Merkezi Başkanı, ABD’de cenaze işlemlerinin nasıl gerçekleştiğini, gazetemizin okuyucularıyla paylaştı. Kanca’nın aktardığı bilgiler şöyle:
“ABD’de tüm cenaze hizmetleri kanunen Funeral Director/Mortician(Cenazeci) ve Funeral Home (cenaze evi) aracılığı ile yürütülmektedir. Süreç cenazenin vefat yerinden alınıp defnedilinceye kadar bu iki ana unsur üzerinden islemektedir.
Bu bağlamda Amerika Diyanet Merkezi, toplumun din ve sosyal ihtiyaçları yanında vatandaşlarımızın vefatı halinde, bünyesindeki cenaze evi (funeral home) ve Funeral Director/Mortician(Cenazeci) ve Din görevlileri aracılığı ile cenazelerin yıkanma, kefenlenme, defin ve dini merasim ve Kur’an okuma hizmetlerinin tamamını vermektedir.
Acılı hallerinde toplumun yanında olan Külliye, bünyesindeki nezih cenaze yıkama yeri ve gerektiğinde cenazelerin bekletilmesi için morg imkânlarıyla vefat edenlerin en layıkıyla muamele görmesini sağlamaktadır.
Amerika’da vefat eden vatandaşlarımızın Amerika’da defni istenmesi halinde, vefat ettikleri yerden alınarak camimizdeki cenaze evine getirilerek, yıkama, kefenlenme, namazının kılınması ve dualarla defnedilmesi dâhil her türlü dini vecibeler icra edilmektedir. CenazelerinTürkiye’de defni istenmesi halinde, bu hizmetlerin yanında ülkemize intikali de gerçekleştirilmektedir.
Cenaze hizmetleri defni, kefenlenmesi ve özellikle Türkiye’ye intikali maliyetleri de olan bir konudur. Amerika’da defin -mezar yeri hariç- istenmesi halinde, funeral home ve mortician hizmetleri, kefen, isteğe göre tabut ve ülke içi intikal masrafları ortalama minimum 2500 dolar civarında olabilmektedir. 1.500-10.000 dolar arasında değişen rakamlarla seçilen mezarlığın yeri ise esas miktarı belirlemektedir.
Türkiye’ye gönderilen cenazelerde, ayrıca hava kargo için zorunluluk olan embalming, hava kargoya uygun tabut, logistics hizmetleri ve diğer evraklarla ilave masraflar getirmekte ve ücretlerin 8-9 bin dolar seviyelerine kadar çıkmasına sebep olmaktadır.
Bu noktada cenazelerin defnedileceği bölgelerdeki en yakın hava limanına kadar ulaşmasını sağlamakta son derece yardımları olan Türk Hava Yolları’nın kolaylaştırıcı ve yardımcı katkısını da hatırlatmak isterim.
Türk olmayan Müslümanlar için de aynı hizmetlerin verildiği Külliye zaman zaman, kimsesi ya da imkânı olmayan vatandaşlarımız için gerek lokal cemaatimizin, daha çok New York Din Hizmetleri Ataşelik Bölgesindeki camilerimizdeki vatandaşlarımızın desteği ile dini vecibeleri yerine getirilerek burada ya da ülkemizde defni sağlanmaktadır. Örneğin, California’da trafik kazası sonucu vefat eden bir vatandaşımızın eşi tarafından cenazesinin yakılması istemiş ancak Büyükelçimizin devreye girmesi sonucunda, Türk toplumunun destekleriyle tüm masrafları karşılanarak İslam inancına göre defni sağlanmıştır.
Bu hizmetler Külliyenin yanında, New York Din Hizmetleri Ataşelik Bölgesindeki bazı camilerimizde verilmektedir. Orta ya da Batı Amerika’da cenaze olması durumlarında ise, bölgelerdeki Başkonsolosluklarımız, Dernek yetkililerimiz, Başkanlığımıza bağlı camilerimiz ve din görevlisi arkadaşlarımızın marifetiyle lokal bazı cenaze evleriyle koordineli çalışarak vatandaşlarımıza hizmetlerimizi yerine getirmekteyiz.”
Avrupa’daki cenaze fonu ABD’de uygulanamadı
Avrupa’daki gurbetçi Türklere yıllardır hizmet veren ve bu alanda büyük bir ihtiyacı karşılayan Cenaze Hizmetleri Yardımlaşma Fonu, 2013 yılında Türkiye’nin Washington Din Hizmetleri Müşavirliği tarafından oluşturuldu. Fakat fona sadece çok yaşlı ve hasta vatandaşların üye olmasından dolayı bir buçuk sene sonra kapandı. Fon, cenazeyi Türkiye’ye gönderiyor ve bir kişiye bilet alıyordu.
Online bağış siteleri kullanılıyor
Geçtiğimiz aylarda İzmir’den gelerek mermer ustası olarak Miami’de bir mermer şirketinde çalışan 54 yaşındaki Şenol Koşar kalp krizi sonucunda vefat etmişti.
Daha önceden kalp rahatsızlığı olan ve iki kez kriz geçiren Şenol Koşar aniden kalp krizi geçirerek vefat edince cenazesi, onu defnedecek veya Türkiye’ye götürecek kimse olmadığından ortada kaldı. Miami Müslüman Mezarlığı Müdürü Ghulam Mohammad Dandia, cenazeyi defnetmek için Amerikan Diyanet Vakfı Florida Temsilcisi Mehmet Ulutaş’a ulaştı ancak ailesi merhumun cenazesinin Türkiye’ye gönderilme vasiyeti olduğunu belirterek yardım edilmesi isteğinde bulundu.
Online yardım toplama sitesinde Miami Başkonsolosluğu’nun, Amerikan Diyanet Vakfı Florida Başkanı ve Türklerin girişimleriyle iki hafta içerisinde 7 bin dolarak toplanarak naaşı memleketinde defnedilebildi.
Ahmet Kargın – İman Cenaze Hizmetleri Servisi
‘’Bizim işlemlerini yaptığımız yılda 100’e yakın Türk cenazesi oluyor’’
ABD’deki tek Türk kökenli cenaze servisinin sahibi 44 yaşındaki Ahmet Kargı yılda 100’e yakın Türk cenazesinin kendilerine ulaştığını söyledi.
New York’un Brooklyn bölgesinde faaliyet gösteren firmanın sahibi Kargın, 44 yıldır ABD’de yaşadığını ve yoğunluğun New York ve New Jersey eyaletinde olduğunu aktardı.
12 yıldır cenaze hizmetiyle uğraşan ve 3 yıldır kendi firması olan Kargın, “Daha önce başka firmalarda çalıştım ama hepsi kapandı sonunda kendi firmamı kurdum. Cenaze için genel fiyat vermek zor fakat başka firmaların 10 bin dolara Türkiye’ye gönderdiği cenazeyi biz 6-7 bin dolara yapıyoruz. Çok cüzzi miktarda para kazanıyorum. Asıl amaç insanlara yardımcı olmak” ifadelerini kullandı.
ABD’nin tek Türk cenaze servisi İman adlı firmanın sahibi Kargın, ABD içinde cenaze işlemlerinin ortalama 6 bin dolara mal olduğunu fakat kendilerinin bunu 4 bin dolara mâl ettiklerini söyledi.
Firmanın verilerine göre vefat edenlerin yarısı ABD’de gömülüyor, yarısı ise Türkiye’de memleketine gönderiliyor. Brooklyn merkezli firma Türk, Arnavut ve Özbek toplumuna yoğun olarak hizmet veriyor.
Sadece mezar açmak 2.500 doları buluyor
Hafta içi ve hafta sonu bile fiyatlar değişlik gösteriyor. Hafta sonu sadece mezar açmak 2.500 doları bulabiliyor. İnsanların tepki gösterdiğini söyleyen Kargın, cenazenin nakil arabasına konulmasından, yıkanmasına eğer Türkiye’ye gönderilecekse özel ilaç sürülmesine kadar büyük maliyetlerin olduğunu belirtiyor. “Ailenin omzundaki yükü azaltmaya çalışıyoruz. Ölümün ne zaman geleceği belli olmaz. 24 saat ile 48 saat içerisinde tüm işlemleri yapıyoruz. Kanunen cenazeyi gönderirken ilaçlıyoruz ve o ilaç sadece cenazeyi transit halinde korumak için. Ayrıca hastalığı varsa bulaşmasını engelliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Gömülmek yerine yakıp küllerini paylaşmak isteyenler var
İman Cenaze Hizmetleri’nin sahibi Ahmet Kargın birçok defa gömmek yerine yakmak isteyen aileleri ikna etmiş. Kargın, “Türkler yabancılarla evlenince eşleri ya da çocukları öleni yakmak istiyor. Kültür farkından dolayı bu onlara normal geliyor. Bir kere iki kız kardeş babasını yakıp küllerini paylaşacaklardı 3 günde çok zor ikna ettim” diyerek kişilerin vefat etmeden bu durumlar için vasiyet bırakması gerektiğini hatırlatıyor.
Kargın, firma olarak her cenazeden kişinin durumuna göre ortalama 100 – 150 dolar fazla alarak kenarda bir fon oluşturduğunu, kimsesiz ve parası olmayanların cenazelerini böylelikle kaldırdıklarını söyledi. Kargın, “vefat eden kişilere de bu sevap olarak yazılıyor. Başka türlü destek bulamıyorum.” dedi.
Ocak 2020’de cenaze fonu bin kişiyle başlayacak
ABD’de şu anda Türklerin oluşturduğu bir fon bulunmuyor. Milli Görüş Derneği’nin Avrupa’da cenaze fonu olarak oluşturduğu ‘UKBA – İslami Cenaze Taşıma Görevi’ bölümü yeni yılla birlikte Avrupa’da uyguladığı bu fonu ABD’de de uygulamak istiyor.
Milli Görüş Derneği Hasena ve Sosyal Hizmetler Bölümü ABD Temsilcisi Nedim Sezgin UKBA – İslami Cenaze Taşıma Görevi olarak fon için hazırlıklar yaptıklarını söyledi
Sezgin: “Avrupa’da bu fon yıllardır başarıyla uygulanıyor. Yıllık olarak 100 $ kişi başı alarak ortak bir havuz oluşturacağız. Cenazeleri bir refakatçiyle Türkiye’ye taşıyacağız. Şimdilik bin kişiyle başlamayı düşünüyoruz. Bu, kanayan yaramız. Özellikle Türk toplumunun ABD’de bu hizmeti yok. Başka Müslüman ülkelerin bu fonları bulunuyor. 2020’de bu tüm Türklere umut ışığı olacak” İfadelerini kullandı.
Sezgin, cenaze hizmetleri için bir iş yeri açmanın maliyetli olacağını ve hali hazırdaki bir firmadan hizmet alacaklarını söyledi.
Ortalama Cenaze masrafları
Mehmet Yaşar Ulutaş’ın bildirdiği ücretler şöyle:
3,000 $- Türk Hava Yolları Ücreti (2,000 $) artı Yük Taşımacıları Komisyonunu (1.000 $) içeren Kargo Nakliye Ücreti.
Türk Hava Yolları, doğrudan kargo yükü alamıyor. Tüm yüklerin Yük Taşımacılığı Şirketleri aracılığıyla yapılması gerekiyor.
1.000 $ – Nakliye Şirketi Komisyonu
1.500 – 2.000 $ – Devlet tarafından istenen Mühürlü Tabut
850 $ – Naaşın ilaçlanması
1.000 $ – Cenaze Evi Ücretleri
800 $ – Nakliye (4 Kez)
1.500 $ – Bedeni Tıbbi Denetçilerden almak, Sağlık Denetçisinden NOC (No Objection Certificate) almak, Sağlık Bakanlığı’ndan Bulaşıcı Hastalığı Yok Belgesi almak, Türk Konsolosluğu’ndan onay almak, TSA ve Gümrük belgesi almak
50 $ / Gün – Morg’da 3 gün sonrasında depolama ücreti
Naaşı depolama gününe bağlı olarak toplam cenaze gönderim masrafı: 8.650- 9.150 $ arası
