Aslında bir saplantı olarak İslamofobi, sadece ABD küreselleşmesinde değil, tarihe baktığımızda kendini İslam karşısında olmaya zorlayan herkesin çaresizlikle medet umduğu bir olgu olarak her dönemde görülebilmektedir.
Forum USA – Analiz
Erol Karadoğan – Araştırmacı
İnsanlık tarihi, bu karşıtlıkların makûs talihi ile doludur. Bugünde yapılan araştırma ve çalışmalar göstermektedir ki, söz konusu karşıtlık bir tarafta ılımlı İslam talebiyle dini anlayışı kendi istek ve çıkarlarına göre dönüştürme eğiliminde olup, Müslümanları kendi siyasetinin bir aracı kılma çabası güderken, diğer tarafta İslam’ın tüm insanlık için teklif ettiği evrensel kaideleri içeren davetini marjinalleştirerek terörize etmektedir. Her iki duruma da hiçbir şekilde denk gelmeyen İslam muhkem kaynaklarıyla dupduru davetini tüm insanlığa mütemadiyen yapmaktadır.
Tarihte ve bugün Müslümanların bütün ıslah edici çabalarına rağmen, çağımızda küreselleşmenin internet marifetiyle elde ettiği yaygın iletişim yolunu ifsat eden “İslamofobia endüstrisi”nin patronları siyasi, ekonomik, sosyal, kültürel ve diğer tüm sahalarda yanlış bilgi üreten uzmanlarıyla, İslam’a ve Müslümanlara karşı nefret, korku ve ümitsizliği yaymaya devam etmektedir.
İslamofobia endüstrisinin en önemli faaliyetlerinden biri olarak, sözde bir “belgesel” gibi sunulan Clarion Fonu tarafından 2006’da üretilen “Obsesyon: Radikal İslam’ın Batı’ya Karşı Savaşı” isimli filmi vahameti net bir şekilde gözler önüne sermektedir. Film, İslam’ı İkinci Dünya Savaşı’ndan önceki Nazizm’e benzetiyor ve Nazi mitinglerinin görüntülerini Müslüman çocuklarının imgesiyle göstererek onları intihar bombacıları olarak nitelendiriyor. Bu Film, “İslamo-Faşizm Farkındalık Haftasının” bir parçası olarak çeşitli üniversite kampüslerinde izletilmiştir. Ayrıca, yanlı olan bu sözde belgesel New York Times gibi liberal gazetelerinde yer aldığı 70 farklı Amerikan gazetesi tarafından 28 milyon kopya DVD olarak okurlara ücretsiz dağıtılmıştır. (Colson, 2008).
Esposito, Amerika ve Avrupa’daki çoğu politikacıların, yorumcuların, medya ve genel kamuoyunun İslam hakkındaki cehaletinin İslam dünyasını anlamadaki yetersizliği derinleştirdiğini ifade etmektedir (Esposito, 2002, s.9). İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle artan küreselleşmeyi bir anlayış imkânına çevirmek yerine toplumda İslam adına ön yargı oluşturmak ve Müslümanlar hakkında gerçek dışı olumsuz fikirleri kitlelere empoze etmek için kullanması, maalesef Amerikan yönetiminin ve medyasının bu imtihanı da veremediğini göstermektedir.
Özellikle 11 Eylül saldırısından sonra ABD’de hızla artan İslamofobinin Nathan Lean’in ifadesiyle bir “endüstri” haline geldiği gözlenmektedir. (Mediad, 2018, s.74) Bu endüstriyel üretimin örneklerini, El-Kaide, Boko Haram ve Işid örgütlerinin gerçekleştirdiği terörist faaliyetleri -ana haberlerde, filmlerde, televizyon dizilerinde ve gazetelerde- katil, şiddet yanlısı ve bir tehdit unsuru olarak Müslümanların aleyhine sunmaları, göstermektedir. Bütün bunlar Geisser’in ifadesiyle “medyatik entelektüeller” tarafından ustalıkla yapılırken The Guardian’da çıkan haberde, ABD Başkanı Donald Trump tarafından Işid’in kurucusunun halefi olan Obama olduğu ve seçimde rakibi olan Clinton’ın da kurucu ortağı olduğunu iddia etmesi manidardır.
Yine vahim bir vaka olarak, Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Trump seçim vaadini gerçekleştirmek adına, “İsrail’in başkenti Kudüs’tür” dedi. Ardından Tel Aviv’deki Amerikan büyükelçiliğinin işgal altındaki Kudüs’e taşınması gerçekleşti. Büyükelçilik açılırken bir yanda katliam, bir yanda kutlama vardı. Filistin’de uzun zamandır süren trajediye karşı ABD tarafından yapılan bu girişim en hafif tabiriyle basiretsizlik olarak görülse bile aslında mazlumlar için daha çok nefret doğuran ve tahrik eden bir girişim olarak tarihe geçmiştir.
Bir bütün olarak “İslami tehdit” algısı nedeniyle ABD’nin ekseriyetle İslam dünyasının baskıcı hükümetlerini desteklediğini (2002, s.431) ifade eden Esposito, radikalleşmenin ve aşırı hareketlerin çıkmasına, ABD’nin bu tutumunun zemin hazırladığını söylemektedir. Amerikan aleyhtarlığını sadece mantıksızlık, nankörlük, başarımızın kıskanılması veya “hayat tarzımıza” duyulan nefretle açıklamak için basit haklılık nedenleri aramak insanı cezbeden bir tehlikedir ve ABD’yi gerçekte tehdit eden de budur.(2002, s.119).
Yapılan araştırmalarda İslamofobinin oluşmasında baş aktörün medya olduğu tartışmasız bir gerçek olarak görünmektedir. Medya, özellikle iletiş
im teknolojilerinin gelişmesiyle küresel sistemin yumuşak güç olarak kullandığı etkili bir silah haline gelmiştir. Özellikle küresel düzeyde etkin olan Medya aktörleri “uzmanları kafalayıp” istihdam ederek toplumda istenilen algıyı daha kolay oluşturulabilmekte, haberleri manipüle edebilmektedir. Batı ülkelerindeki yönetimlerin kendi idarelerinin propagandalarını yapmak ve fikirlerini benimsetebilmek için medyayı ustalıkla kullandıkları görülmektedir (Herman & Chomsky, 2012, s. 72,93).
Medyanın, İslamofobinin bir aracı olarak ABD’de nasıl kullanıldığını yapılan araştırmalar, kuşkusuz çok daha net olarak ortaya koymaktadır.
Pew Research Center (2011) tarafından yapılan araştırma, Amerikan haber medyasının 2010 yılı boyunca din ile ilgili ele aldığı konuların ilk beşinden dördünün doğrudan ya da dolaylı olarak, İslam dini ya da Müslümanlarla ilgili konuları içerdiğini tespit etmiştir. 2010 yılı boyunca Amerikan toplumuna servis edilen bu dört konuda da New York’a cami yapılmaması, Florida Papazının Kuran’ı yakma tehdidi ve 11 Eylül’ü anma etkinlikleri gibi olaylar üzerinden Müslümanlar ya da İslam dini olumsuz bir bağlamda ele alınmış ve aktarılmıştır.
Media Matters For America (2015) tarafından yürütülen bir araştırma, Amerikan medyasındaki İslamofobi endüstrisinin boyutlarını göstermesi bakımından önem arz etmektedir. Terörden ve ayrım gözetmeyen şiddetten dolayı evlerini terk eden Müslüman mültecileri Fox News’in sürekli İslamcı terörist olarak sunduğu belirtilmiştir. İslam’ın temelsiz şeytanlaştırılması, 2015’te kanalın “modus operandi” olduğu tespiti yapılmıştır. Aynı araştırmada, CNN’de İslamofobik bir eğilimi benimsediği ifade edilmiştir.
Media Tenor International’in (2015) yapmış olduğu diğer bir kapsamlı araştırmada ise Amerikan haber medyasının üç önemli haber sağlayıcısı olan Fox News, NBC ve CBS kanallarının 2001-2015 yılları arasında yayınlamış olduğu 327 bin 21 adet haber raporu analiz edilmiştir. Araştırma sonucuna göre ABD haber medyasında terörle ilgili endişelerin haber içeriklerinin ana konusu olmaya devam ettiği ve Amerikan halkının izlediği haberlerde terörizmin genellikle Müslümanlar ya da İslam’la ilişkili olarak sunulduğu tespit edilmiştir.
Pew Research Center’ın (2017) yapmış olduğu bir başka araştırmada ise Amerikan medyası üzerinden üretilen İslamofobinin sosyal hayatta belirgin bir şekilde ayrımcılığa dönüştüğü görülmektedir. Araştırma sürecinde elde edilen ilginç hususlardan birisi; Amerika’da yaşayan Müslümanların %75’inin sosyal hayatta Müslümanlara yönelik birden fazla ayrımcı davranışa maruz kaldığını beyan etmesi olmuştur. Araştırmadaki bir başka dikkat çekici sonuç ise; Amerika’da yaşayan Müslümanların %40’ı; Donald Trump’ın başkan olmasından sonra hem medyada hem de günlük hayatta kendilerine yönelik ayrımcı tavır ve davranışların bir önceki yıla göre arttığını dile getirmeleri olmuştur.
Yapılan araştırmalarda, Müslüman karşıtı önyargı olaylarının geçmiş yıllara göre 2017 yılında daha fazla artış gösterdiği belirtilmektedir. Ayrıca araştırmalar, bu örneklerin daha büyük bir yüzdesinin, Ame
rikalı çocukları, gençleri ve Müslüman olan ya da Müslüman olarak algılanan aileleri hedef alan şiddet olaylarını içerdiğini göstermektedir.
Council on American-Islamic Relations (CAIR) tarafında hazırlana 2018 sivil haklar raporunda, 2017 yılında 2016 yılına göre ülke genelinde Müslüman karşıtı ön yargı olaylarında yüzde 17’lik bir artış olduğu kaydedilmiştir. Buna, aynı dönem içinde çocuklar, gençler ve aileler de dahil olmak üzere Amerikan Müslümanlarını hedef alan nefret suçlarında yüzde 15’lik bir artış eşlik etmiştir.
CAIR tarafından hazırlanan raporda özellikle dikkat çeken husus, federal hükümet kurumlarının 2017 yılında kaydedilen tüm Müslüman karşıtı önyargı olaylarının yüzde 35’ini kışkırttığı gerçeğidir. Bu durum, içindeki dini azınlığa karşı neredeyse hiç görülmemiş bir hükümet düşmanlığı düzeyini temsil etmektedir.
Bütün bu araştırmalar, ABD’deki İslamofobi saplantısının, anayasalarında olan din özgürlüğünü de ihlal edecek bir düzeye ulaştığını göstermektedir. ABD aydınlanma çağından kalan “öteki” olarak gördüğü Müslümanlara karşıtlık duygusu ve bilinci temelinden kimlik inşasına (Yüksel, 2012, s. 105) kesintisiz devam etmektedir ve bugün bu işlevi sistematik olarak İslamofobi endüstrisi yerine getirmektedir.
________________________________________
KAYNAKÇA:
CAIR’s 2018 civil rights report. http://www.islamophobia.org/reports/224-2018-civil-rights-report-targeted.html, Erişim Tarihi: 27.09.2018.
Colson, N. (2008). A Cruel Display of Anti-Muslim Hate. http://socialistworker.org/2008/10/02/anti-muslim-hate-in-ohio, Erişim Tarihi: 27.09. 2018.
Esposito, J. (2002). İslam Tehdidi Efsanesi. İstanbul: Ufuk Kitapları.
Geisser, V. (2010). İslamofobi. İstanbul: Mavi Ufuklar.
Herman, E. & Chomsky, N. (2012). Rızanın İmalatı Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. İstanbul: BGST Yayınları.
Lean, N. (2012) The Islamophobia Industry: How the Right Manufactures Fear of Muslims. London: Pluto Press
Media Matters for America. (2015). https://www.mediamatters.org/blog/2015/12/29/the-worst-islamophobia-of-2015-video/207695, Erişim tarihi: 28.08.2018
Media Tenor International’in (2013). Coverage of American Muslims gets worse: Muslims framed mostly as criminals. http://us.mediatenor.com/en/library/speeches/260/coverage-of-americanmuslims-gets-worse, Erişim tarihi: 28.09.2018
Media Tenor International, (2015). “Terrorism Remains a Constant Part of U.S. TV News Coverage”. http://us.mediatenor.com/en/library/newsletters/737/terrorism-remains-a-constant-part-of-u-s-tv-news-coverage, Erişim Tarihi: 28.09.2018,
Mediad, (2018). http://dergipark.gov.tr/mediad, Erişim tarihi: 28.09.2018
Pew Research Center. (2011). Religion in the News: Islam Was No. 1 Topic in 2010”. http://www.pewforum.org/2011/02/24/religion-in-the-news-islam-was-no-1-topic-in-2010/, Erişim Tarihi: 27.09.2018
Pew Research Center. (2017). http://www.pewforum.org/2017/07/26/findings-from-pew-research-centers-2017-survey-of-us-muslims/, Erişim Tarihi: 27.09.2018.
Trump, Donald. (2016). https://www.theguardian.com/us-news/2016/aug/11/donald-trump-calls-barack-obama-the-founder-of-isis, Erişim tarihi: 25.09.2018
Trump, Donald. (2018). https://www.aa.com.tr/tr/dunya/abdnin-kudus-buyukelciligi-acildi/1145275, Erişim Tarihi: 27.09.2018
Yüksel, M. (2012). İslamofobi Kolektif Bir Korkunun Anatomisi. Sivas: Kemal İbn-i Hümam Vakfı.
